جرم سیاسی چیست؟
- جرم سیاسی چیست؟
جرم سیاسی همان گونه که از نام آن پیداست جرمی است که در ارتباط با سیاست و امور سیاسی کشور که مورد تعرض قرار گرفته است. تعریف جرم سیاسی با توجه به ماهیت بحث برانگیز و حساس آن باید به طور دقیق صورت بگیرد از این رو در قانونی تحت عنوان قانون جرم سیاسی تعریف شده است.
ماده ۱ قانون جرم سیاسی:
“هر یک از جرایم مصرح در ماده (۲) این قانون چنانچه با انگیزه اصلاح امور کشور علیه مدیریت و نهادهای سیاسی یا سیاست‌های داخلی یا خارجی کشور ارتکاب یابد، بدون آنکه مرتکب قصد ضربه‌زدن به اصل نظام را داشته باشد جرم سیاسی محسوب می‌شود.”
ماده ۲ قانون جرم سیاسی:
جرایم زیر در صورت انطباق با شرایط مقرر در ماده (۱) این قانون جرم سیاسی محسوب می شود :
- توهین یا افتراء به رؤسای سه قوه، رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام، معاونان رئیس‌جمهور، وزرا، نمایندگان مجلس شورای اسلامی، نمایندگان مجلس خبرگان و اعضای شورای نگهبان به واسطه مسؤولیت آنان
- توهین به رئیس یا نماینده سیاسی کشور خارجی که در قلمرو جمهوری اسلامی ایران وارد شده است با رعایت مفاد ماده (۵۱۷) قانون مجازات اسلامی بخش تعزیرات
- جرابم مندرج در بندهای(د) و (هـ) ماده(۱۶) قانون فعالیت احزاب، جمعیت‌ها، انجمن‌های سیاسی و صنفی و انجمن‌های اسلامی یا اقلیت‌های دینی شناخته‌شده مصوب 7/6/1360
- نشر اکاذیب
ماده ۳ قانون جرایم سیاسی:
مباشرت، مشارکت، معاونت و شروع به جرائم زیر جرم سیاسی محسوب نمی شود:
- جرائم مستوجب حدود، قصاص و دیات
- سوءقصد به مقامات داخلی و خارجی
- آدم ربایی و گروگان گیری
- بمب گذاری و تهدید به آن، هواپیما ربایی و راهزنی دریایی
- سرقت و غارت اموال، ایجاد حریق و تخریب
- حمل و نگهداری غیرقانونی ،قاچاق و خرید فروش سلاح،موادمخدر و روانگردان
- رشا و ارتشاء، اختلاس، تصرف غیرقانونی در وجوه دولتی، پولشویی، اختفای اموال ناشی از جرم مزبور
- جاسوسی و افشای اسرار
- تحریک مردم به تجزیه طلبی، جنگ و کشتار و درگیری
- اختلال در داده ها یا سامانه های رایانه ای و مخابراتی به کار گرفته شده برای ارائه خدمات ضروری عمومی یا حاکمیتی
- کلیه جرائم علیه عفت و اخلاق عمومی اعم از جرائم ارتکابی به وسیله سامانه های رایانه ای یا مخابراتی یا حاملهای داده یا غیر آن
- دادگاه صالح جرم سیاسی
"طبق آیین دادرسی کیفری جرایم سیاسی در صلاحیت دادگاه کیفری یک هستند"
ماده۴ قانون جرم سیاسی : نحوه رسیدگی به جرائم سیاسی و مقررات مربوط به هیأت منصفه مطابق قانون آیین دادرسی کیفری مصوب ۴/۱۲/۱۳۹۲ است.
ماده ۵ قانون جرم سیاسی : تشخیص سیاسی بودن اتهام با دادسرا یا دادگاهی است که پرونده در آن مطرح است. متهم می تواند در هر مرحله از رسیدگی در دادسرا و تا پایان جلسه اول دادرسی در دادگاه نسبت به غیرسیاسی بودن اتهام خود ایراد کند. مرجع رسیدگی کننده طی قراری در این مورد اظهارنظر می نماید. شیوه صدور و اعتراض به این قرار تابع مقررات قانون آیین دادرسی کیفری است.
ماده ۶ قانون جرم سیاسی: موارد زیر نسبت به متهمان و محکومان جرائم سیاسی اعمال می شود:
- مجزا بودن محل نگهداری درمدت بازداشت و حبس از مجرمان عادی
- ممنوعیت از پوشاندن لباس زندان در طول دوران بازداشت و حبس
- ممنوعیت اجرای مقررات ناظر به تکرار جرم
- غیرقابل استرداد بودن مجرمان سیاسی
- ممنوعیت بازداشت و حبس به صورت انفرادی به جز در مواردی که مقام قضائی بیم تبانی بدهد یا آن را برای تکمیل تحقیقات ضروری بداند لکن در هر حال مدت آن نباید بیش از پانزده روز باشد
- حق ملاقات و مکاتبه با بستگان طبقه اول در طول مدت حبس
- حق دسترسی به کتب، نشریات، رادیو و تلویزیون در طول مدت حبس قانون فوق مشتمل بر شش ماده در جلسه علنی روز دوشنبه مورخ بیستم اردیبهشت ماه یکهزار و سیصد و نود و پنج مجلس شورای اسلامی تصویب شد و در تاریخ ۲۹/۲/۱۳۹۵ به تأیید شورای نگهبان رسید.
- مجازات جرم سیاسی چیست؟
باید گفت مجازات جرم سیاسی با توجه به اینکه کدام یک از انواع جرایم سیاسی رخ داده است متفاوت است و با توجه به قوانین مربوطه مشخص می شود به این همین سبب در قانون جرم سیاسی نیز مجازات مشخصی برای این جرایم در نظر گرفته نشده است از این رو باید به قانون مجازات اسلامی و سایر قوانین خاص مراجعه کرد.
- تفاوت جرم سیاسی و امنیتی:
همانطور که گفته شد جرایم سیاسی با انگیزه اصلاح امور کشور و بدون قصد ضربه زدن به اصل نظام رخ می دهند اما برخی از جرایم برعکس جرایم سیاسی با قصد ضربه زدن به اصل نظام به وقوع می پیوندند که به آنها جرم امنیتی گفته می شود و مطابق مقررات مربوط به جرایم امنیتی به آنها رسیدگی می شود نه جرایم سیاسی. تشخیص اینکه یک جرم سیاسی است یا نه با دادگاه یا دادسرایی است که پرونده در آن مطرح است.
- افتراق میان جرایم سیاسی با عادی:
وجوه افتراق جرایم سیاسی و عادی عبارت است از:
۱: در جرایم عمومی و عادی ضرر و صدمه متوجه تعداد محدود و مشخصی از افراد جامعه است ولی در جرم سیاسی نظام سیاسی و اجتماعی مورد هدف قرار می‌گیرد؛
۲: هدف و انگیزه مجرم سیاسی با مجرم عادی فرق دارد.
- جرم سیاسی از دیدگاه فقهی:
در اصطلاح فقهی جرم سیاسی یا بغی به عملی گویند که گروهی از مسلمانان که تشکیلات قوی دارند و از فرمان و اطاعت ولی امر مسلمین در اثر شبهاتی بی‌اساس که برای آنان بوجود آمده، خارج گردیده با قصد و اختیار اقداماتی راانجام دهند خواه عمل از راه فساد فی‌الارض و محاربه و یا از راه جاسوسی برای دولت‌های اجنبی و یا جنگ مسلحانه با حکومت اسلامی و یا امور دیگر صورت گیرد
09022022861