محاربه و افساد فی الارض
تعریف محاربه و افساد فی‌الارض
تبیین آیه ۳۳ سوره مائده:
«انَّما جَزاءُ الَّذینَ یُحار بُونَ اللَّهَ وَ رَسُولَهُ وَ یَسْعَوْنَ فِی الارْض فَساداً ا نْ یُقَتَّلُوا ا وْ یُصَلَّبُوا ا وْ تُقَطَّعَ ا یْدیهِمْ وَ ا رْجُلُهُمْ مِنْ خِلافٍ ا وْ یُنْفَوْا مِنَ الا رْض ذلِکَ لَهُمْ خِزْیٌ فِی الدُّنْیا وَ لَهُمْ فِی الآخِرَه عَذابٌ عَظیمٌ؛
سزای کسانی که با خدا و پیامبر او می‌جنگند و در زمین به فساد می‌کوشند، جز این نیست که کشته شوند یا بر دار آویخته گردند یا دست و پایشان در خلاف جهت یکدیگر بریده شود یا از آن سرزمین تبعید گردند. این، رسوایی آنان در دنیاست و در آخرت عذابی بزرگ خواهند داشت».
- معنای محاربه در دیدگاه لغویان
حرب نقیض سلم و به معانی دشمنی / مقاتله، جنگیدن (با سکون «راء»)، به شدت خشمگین شدن و سلب مال و غارت کردن دیگری (با فتح حرف «راء») به‌کار رفته است.
محروب و حریب؛ یعنی، غارت شده و مال باخته، و حارب و محارب: غارتگر، و تحریب: تیز کردن حرب (خنجر) می‌باشد.
با توجه به موارد استعمال ماده «حرب» می‌توان گفت: قدر مشترک بین معانی آن، ناسازگاری و مخالفت است که گاهی به‌صورت ربودن مال و گاهی به‌صورت غضب و زمانی به جنگ و درگیری جلوه می‌کند. پس، واژه «حرب» مرادف جنگ نیست. بلکه اعم بوده و جنگ یکی از مصادیق آن است.
- محاربه از دیدگاه فقهاء
روایات متعددی از ائمه (علیهم‌السّلام) وجود دارد که در تعریف محاربه مشابه‌اند؛
از جمله: از قول امام باقر (علیه‌السّلام) نقل شده است:
«مَنْ حَمَلَ السِّلَاحَ بِاللَّیْل فَهُوَ مُحَارِبٌ...؛ کسی که در شب سلاح حمل کند، محارب است».
در روایت دیگری آمده است: «مَنْ شَهَرَ السِّلَاحَ (فِی مِصْر مِنَ) الْامْصَار... فَهُوَ مُحَاربٌ».
اکثر فقها به استناد چنین روایاتی، تعریفی مشابه از محاربه ارائه کرده‌اند؛ از جمله: محقق حلی می‌گوید: «محارب کسی است که به قصد ترساندن مردم سلاح می‌کشد».
- براساس تعریف قانون مجازات اسلامی هر کسی که برای ایجاد رعب و هراس و سلب آزادی و امنیت مردم دست به اسلحه ببرد، محارب و مفسد فی الارض است و میان سلاح سرد (همچون چاقو، قمه، شمشیر، نیزه و...) و سلاح گرم (تفنگ، هفت تیر، مسلسل و...) تفاوتی وجود ندارد.
در این حالت لزوماً نیازی نیست که مرتکب از سلاح استفاده کند و با آن شلیک کند؛ بلکه صرفِ علنی‌کردن آن کفایت می‌کند. پس شخصی که اسلحه به دست وارد محلی عمومی می‌شود و حتی بدون شلیک‌کردن مردم را می‌ترساند، محارب است.
البته کسی که به روی مردم( برای صدقِ عنوان محاربه باید نوعی «عمومیت» در جرم وجود داشته باشد) سلاح بکشد ولی در اثر ناتوانی موجب هراس هیچ فردی نشود محارب نیست
- نکته مهم این است که هر فرد یا گروهی که برای مبارزه با محاربان و از بین بردن فساد در زمین دست به اسلحه برند محارب نیستند، زیرا عمل این گروه جنبه فساد ندارند بلکه عنوان دفع فساد دارد
باید توجه داشت مفهوم محاربه از مفاهیمی است که با قصد و نیت، تحقق پیدا می کند،حتی در صورتی که قتلی صورت بگیرد، البته در صدق عنوان محاربه وقوع آن در شهر یا بیابان تاثیری ندارد؛ منتها باید سوءنیت (قصد مجرمانه) محارب ظهور و بروز پیدا کند تا عنوان محاربه صادق باشد.
09022022861
- مفسد فی الارض کیست؟
افساد فی الارض یکی از مهم‌ترین و پرمسئله‌ترین عناوین مجرمانه است. قانونگذار این اصطلاح را در سال ۱۳۹۲ وارد قانون مجازات اسلامی کرده است و آن را به‌طور مستقل جرم‌انگاری نمود. ماده ۲۸۶ قانون مجازات اسلامی (مصوب ۱۳۹۲) در تعریف افساد فی الارض چنین می‌گوید:
ماده ۲۸۶ قانون مجازات اسلامی: « هرکس به طور گسترده، مرتکب جنایت علیه تمامیت جسمانی افراد، جرائم علیه امنیت داخلی یا خارجی کشور، نشر اکاذیب، اخلال در نظام اقتصادی کشور، احراق و تخریب، پخش مواد سمی و میکروبی و خطرناک یا دایر کردن مراکز فساد و فحشا یا معاونت در آنها گردد به‌گونه‌ای که موجب اخلال شدید در نظم عمومی کشور، ناامنی یا ورود خسارت عمده به اموال عمومی و خصوصی، یا تمامیت جسمانی افراد، یا سبب اشاعه فساد یا فحشا در حد وسیع گردد مفسد فی‌الارض محسوب و به اعدام محکوم می‌گردد.»
- تفاوت محاربه و افساد فی الارض
جرم افساد فی‌الارض مجموعه‌ای از جرایم علیه امنیت و آسایش عمومی، جرائم علیه اموال و نیز جرائم علیه عفت و اخلاق عمومی را که به طور گسترده رخ داده‌اند و دارای نتایجی وسیع هستند، را در بر می‌گیرد در حالی که جرم محاربه یکی از جرائم علیه امنیت و آسایش عمومی است که گستردگی افساد فی الارض را ندارد
- سارق مسلح و قطاع الطریق (راهزن) هرگاه با اسلحه امنیت مردم یا جاده را بر هم بزند و رعب و وحشت ایجاد کند محارب است. در واقع این دو عمل از مصادیق بارز محاربه و افساد فی الارض هستند.
- حکم قیام بر عیله حکومت اسلامی:
هر گروه یا جمعیت متشکل که در برابر حکومت اسلامی قیام مسلحانه کند مادام که مرکزیت آن باقی است، تمام اعضاء و هواداران آن که موضع آن گروه یا جمعیت یا سازمان را می دانند و به نحوی در پیشبرد اهداف آن فعالیت و تلاش موثر دارند، محارب محسوب می شوند، حتی درصورتی که در شاخه نظامی شرکت نداشته باشند. همچنین هر فرد یا گروهی که طرح براندازی حکومت اسلامی را بریزد و برای این منظور اسلحه و مواد منفجره تهیه کند و نیز کسانی که با آگاهی و اختیار، امکانات مالی موثر و یا وسایل و اسباب کار و سلاح در اختیار آنها بگذارند، محارب و مفسد فی الارض هستند.
مجازات:
مطابق ماده ۱۹۰قانون مجازات اسلامی حد و مجازات محاربه و افساد فی الارض یکی از موارد زیل است:
۱. قتل
۲. آویختن به دار
۳. اول قطع دست راست و سپس پای چپ
۴. نفی بلد (تبعید)
- ماده ۱۹۱ قانون مجازات اسلامی : انتخاب هر یک از این امورچهارگونه به اختیار قاضی است خواه محارب کسی را کشته یا مجروح کرده یا مال او را گرفته باشد و خواه هیچ یک از این کارها را انجام نداده باشد.
- ماده ۱۹۲ قانون مجازات اسلامی : حد محاربه وافساد فی الارض با عفو صاحب حق ساقط نمی‌شود.
- ماده ۱۹۳ قانون مجازات اسلامی : محاربی که تبعید می‌شود باید تحت مراقبت قرار گیرد و با دیگرن معاشرت و مراوده نداشته باشد.
- ماده ۱۹۴ قانون مجازات اسلامی : مدت تبعید در هر حال کمتر از یک سال نیست، اگر چه بعد از دستگیری توبه نماید و در صورتی که توبه ننماید همچنان در تبعید خواهد ماند.
- ماده ۱۹۵ قانون مجازات اسلامی : مصلوب کردن مفسد و محارب به صورت زیر انجام می‌گردد
۱: نحوه بستن موجب مرگ او نگردد.
۲: بیش از سه روز بر صلیب نماند ولی اگر در اثنای سه روز بمیرد می‌توان او را پائین آورد.
۳: اگر بعد از سه روز زنده بماند نباید او را کشت.
قبل از هر اقدامی با وکلای متخصص در امور کیفری منصور عدالت مشورت کنید ما ساده ترین و سریع ترین راه را برای رسیدن شما به احقاق حقتان معرفی میکنیم .
09022022861